Jak zachować się podczas burzy? Zasady bezpieczeństwa
Gdy zapytamy przechodniów o to, czy uważają zjawisko burzy za niebezpieczne, większość osób odpowie twierdząco. Ale gdyby spytać o to jak burza powstaje i jakie konkretnie zagrożenia ze sobą niesie, odsetek ten istotnie maleje. Zatem czy można być w pełni świadomym zagrożeń rozumiejąc zjawisko powierzchownie? Nie wykluczam takiej możliwości, ale na wszelki wypadek opisuję poniżej jakie zagrożenia niesie ze sobą burza i wyładowanie atmosferyczne.
Spis treści
Czy burza jest niebezpieczna?
Jedno wyładowanie piorunowe może nieść ze sobą ładunek 125 MILIONÓW woltów elektryczności, co pozwoli zasilić 100 watową żarówkę przez 3 miesiące. Taka energia przepływająca przez ciało ludzkie może poważnie zranić lub zabić. Towarzyszący zjawisku wyładowania atmosferycznego błysk oraz huk odruchowo uznajemy za zagrożenie – i bardzo dobrze!
Jak wygląda porażenie piorunem?
Typowym objawem porażenie prądem piorunowym jest figura Lichtenberga, która przypomina kształt paproci. Należy pamiętać, że wyładowanie w pobliżu człowieka również niesie ze sobą zagrożenie i może skutkować zgonem. Najczęstszą przyczyną zgonu jest zatrzymanie krążenia lub zatrzymanie oddechu. Przepływowi pioruna przez ciało ludzkie towarzyszą również liczne oparzenia wynikające z nagłego odparowania wilgoci ze skóry. Osoby, które przeżyły porażenie piorunem często skarżą się na bóle związane z uszkodzeniem nerwów w układzie ośrodkowym i obwodowym. Na koniec musimy mieć na uwadze, że osoby którym udało się przetrwać wyładowanie piorunowe może spotkać częściowa martwica mięśnia sercowego. Odzież porażonego może ulec zapłonowi i zwęgleniu.
Co robić podczas burzy? Zasady bezpieczeństwa
Burza zaskoczyła nas na otwartej przestrzeni
Poza terenem zabudowanym, zagrożenie porazeniem prądem piorunowym jest wysokie, zwłaszcza hdy jesteśmy najwyżej położonym punktem w okolicy. Drugi niebezpieczny przypadek to ten, gdy piorun uderza w pobliżu przez co jesteśmy narażeni na jego pośrednie działanie – tworzy się lej potencjału i powstaje niebezpieczne napięcie krokowe. Więcej o tym zjawisku przeczytasz w innym moim artykule: https://kanalelektryczny.pl/jak-powstaje-burza/
Jak się zachować? Nie wolno się kłaść na ziemi. Zamiast tego należy przyjąć pozycję kuczną i złączyć stopy ze sobą, rękoma objąć kolana. Zapobiega to niebezpiecznemu wpływowi napięcia krokowego. Ponadto należy oddalić się na conajmniej 3 metry od metalowych elementów – roweru, murów, ogrodzeń, oddal się również od innych osób jeśli przebywasz z grupą osób.
Nie należy również chronić się pod drzewami, ponieważ mogą być one źródłem wyładowań oddolnych – więcej przeczytasz o tym tutaj: https://kanalelektryczny.pl/jak-powstaje-burza/
Burza zaskoczyła nas w górach
Wybierając się w góry zawsze należy zapoznać się z prognozą pogody i unikać wspinaczki przy niekorzystnych lub wręcz niebezpiecznych warunkach atmosferycznych. A do takich napewno możemy zaliczyć burzę. Jeśli jednak jest już za późno i przebywamy na terenie objętym burzą, należy unikać mokrych powierzchni skał i pod żadnym pozorem nie należy dotykać metalowych drabinek czy łańcuchów. 22 siernia 2019 miała miejsce tragiczna w swych skutkach burza w Tatrach Zachodnich przy szczycie Giewont. Od porażenia piorunem zginęło wtedy 5 osób (4 po stronie polskiej i 1 po stronie słowackiej) oraz sostało rannych AŻ 157 OSÓB!
„Wielu turystów doznało porażenia, gdy trzymali się metalowych łańcuchów, ponadto prąd przepłynął po mokrych skałach. Część poszkodowanych doznała obrażeń (m.in. złamań i stłuczeń) w wyniku upadku z dużej wysokości, poza tym w wyniku uderzenia pioruna kamienie różnej wielkości odprysły, raniąc kolejne osoby. Śmierć poniosły dwie kobiety w wieku 24 i 46 lat oraz dwoje dzieci w wieku 10 lat. Stan wielu poszkodowanych był ciężki, zagrażający życiu”
Burza zaskoczyła nas na rybach albo na polowaniu
W przypadku połowu ryb z łodzi, należy dopłynąć do brzegu, a w przypadku łowienia z brzegu oddalić się od wody, która jest dobrym przewodnikiem. W obu przypadkach należy usunąć metalowy haczyk z wody. W przypadku polowania z ambony, zaleca się opuszczenie jej, ponieważ zwykle jest ona posadowionana płaszczyźnie i jako wysoki obiekt, może być źródłem wyładowań oddolnych.
Wędkowanie podczas burzy z piorunami
Źródło filmu: https://elektrykapradnietyka.com/47053/wedkowanie-w-czasie-burzy-z-piorunami/
Burza na kempingu / burza na biwaku
Nie należy rozbijać namiotu w pobliżu masztów i słupów, warto stosować maty izolujące. Namioty z metalową ramą działają jak klatka Faradaya, więc są zalecane jako rozwiązanie chroniące przed porażeniem prądem elektrycznym. Jeżeli Wasz namiot nie posiada elementów metalowych, to nie oznacza, że jest bezpieczny! Rozstawianie namiotów na skraju lasu lub przy osamotnionych drzewach, to również bardzo zły pomysł – te miejsca są narażone bardziej na wyładowanie piorunowe oddolne jako punkty skrajne i położone wyżej na otaczającym je terenie.
Burza a pływanie w wodzie
Woda jest dobrym przewodnikiem – wyładowanie nawet w odległości 10 metrów od osoby w wodzie prawdopodobnie będzie dla niej śmiertelne. Wyładowanie w większej odległości wciąż jest niebezpieczne, bo może doprowadzić do skurczu mięśni i w konsekwencji utonięcia. Gdy tylko widzisz pierwsze oznaki burzy, płyń do brzegu i oddal się od akwenu.
Burza a pływanie na łodzi
Łodzie jachtowe wyposażone w wysoki maszt są na tle płaskiego akwenu punktem wysoko położonym, a więc wysoce narażonym na wyładowanie. Schowaj się pod pokładem i nie dotykaj metalowych elementów. W przypadku łodzi wiosłowej – płyń do brzegu uprzednio wyciągając wędkę z wody.
Burza a jazda na rowerze lub motocyklu
Najepszym rozwiązaniem jest zaprzestanie jazdy na czas burzy, schowanie się o ile jest to możliwe np. pod mostem i oddalenie się od roweru lub motocykla na odległość conajmniej 1m aby zniwelować niezbezpieczny wpływ napięcia krokowego.
Burza podczas jazdy autem
Wszystkie auta oprócz kabrioletów działają jak klatka Faradaya i skutecznie chronią kierowcę i pasażerów przebywających w środku auta przed porażeniem piorunem i prądem elektrycznym. Nalęzy mieć na uwadze, że intensywne opady deszczu i niedostateczne oświetlenie mogą utrudniać jazdę – warto zastanowić się nad przerwą w podróży.
Burza podczas lotu samolotem
Podobnie jak w aucie, samolot sam w sobie jest klatką Faradaya tym samym chroniąc pasażerów przed porażeniem prądem. Dlatego z zasady, wyładowanie piorunowe nie jest niebezpieczne. Bardziej niż wyładowania należy się obawiać turbulencji – dlatego piloci unikają wlatywania w burze, a często kontrola lotów zabrania lądowania i startowania z lotniska gdy burza ma miejsce nad lotniskiem – dbając o bezpieczeństwo w ruchu lotniczym.
Burza a przebywanie w domu
Budynki w Polsce zgodnie z prawem po roku 2004 muszą mieć zapewnioną ochronę przed przepięciami oraz ochronę odgromową. Budynek wyposażony w instalację odgromową oraz markowe ograniczniki przepięć będzie skutecznie chroniony. Więcej o ogranicznikach przepięć i o tym w jaki sposób chronią nasz dom, przeczytasz tutaj: https://kanalelektryczny.pl/ogranicznik-przepiec-budowa-i-zasada-dzialania/
Czy można oglądać telewizję podczas burzy?
Samo oglądanie telewizji nie przyciąga piorunów – nie trzeba się obawiać, że odbiornik TV sprowadzi burzę do domu. Natomiast pamiętajmy, że wyładowanie w budynek lub w jego pobliżu spowoduje wniknięcie części prądu piorunowego do instalacji i może uszkodzić sprzęt RTV i AGD. Dlatego warto wyposażyć naszą instalację w ograniczniki przepięć chroniące zarówno instalację elektryczną, ale też teletechniczną – antenę do telewizora, router WiFi czy komputer.
Czy kąpanie się w wannie lub branie prysznica podczas burzy to dobry pomysł?
Jeśli wanna wyposażona jest w metalowe elementy konstrukcyjne, to powinna ona zostać przez elektryka objęta wyrównaniem potencjałów. Jest to wymagane prawem przez Rozporządzenie ws warunków technicznych, jakim podlegają budynki i ich usytuowanie. Podobna sprawa dotyczy kabin prysznicowych. Nowoczesne wyposażenie wykonane jest z materiałów nieprzewodzących co samo w sobie zapobiega pojawieniu się niebezpiecznego napięcia na obudowie wanny czy prysznica i baterii.
Czy korzystanie z telefonu komórkowego przyciąga pioruny?
Tutaj przytoczę oficjalne stanowisko Polskiego Komitetu Ochrony Odgromowej SEP:
PKOO SEP stoi na stanowisku, iż wszystkie opinie sugerujące zakaz używania telefonów komórkowych w czasie burzy są nieuzasadnione z naukowego punktu widzenia, a nawet mogą stwarzać pośrednie zagrożenie zdrowia i życia osób poszkodowanych, do których nie będzie można wezwać pomocy
W związku z powyższym widać, że korzystanie z telefonu komórkowego podczas burzy nie powoduje „przyciągania piorunów” i nie zwiększa ryzyka wyładowania piorunowego w osobę korzystającą z telefonu. Oczywiście należy mieć na uwadze ogólne zasady bezpieczeństwa, opisane w tym artykule.
Podsumowanie
Zjawisko atmosferyczne nazywane burzą w szczególnych przypadkach niesie ze sobą poważne niebezpieczeństwo porażenia prądem elektrycznym, którego konsekwencją może być zatrzymanie krążenia i poważne poparzenia skóry. Dlatego należy przestrzegać opisanych tu zasad bezpieczeństwa oraz uważnie śledzić prognozy pogody wybierając się w do lasu czy w góry.
Bibliografia
PN-EN 62305-1:2011 – wersja polska Ochrona odgromowa — Część 1: Zasady ogólne
PN-EN 62305-2:2012 – wersja polska Ochrona odgromowa — Część 2: Zarządzanie ryzykiem
PN-EN 62305-3:2011 – wersja polska Ochrona odgromowa — Część 3: Uszkodzenia fizyczne obiektów i zagrożenie życia
www.dehn.pl dostęp 24.06.2024
https://pkoo.sep.warszawa.pl/ dostęp 27.06.2024
www.kanalelektryczny.pl dostęp 25.06.2024
Jak dobrać wyłącznik różnicowoprądowy? Poradnik elektryka
