Bałtowie odłączają się od energetycznie od Rosji – Litwa, Łotwa i Estonia wybierają Europę
W sobotę 8 lutego miało miejsce odłączenie krajów bałtyckich: Litwy, Łotwy i Estoni od systemu elektroenergetycznego Rosji i Białorusi noszącego nazwę BRELL. W ciągu 24h ma nastąpić synchronizacja z siecią elektroenergetyczną Europy. W okresie przejściowym lokalne systemy przesyłu i dystrybucji krajów bałtyckich pracują wyspowo. Co to znaczy? O tym poniżej.
Dlaczego kraje bałtyckiego odłączają swoje sieci od Rosji?
Pomimo tego, że kraje bałtyckie od 2022 roku nie kupują energii elektrycznej od Rosji i Białorusi, nadal dociera do nich stamtąd energia do zbilansowania sieci. Ponadto wszyscy uczestnicy rosyjskiego „pierścienia” BRELL muszą pracować na tej samej częstotliwości, a stabilność częstotliwości zależy od największego dostawcy –Rosji. Tym samym, jeśli coś stanie się z rosyjskimi elektrowniami, ucierpią również konsumenci w krajach bałtyckich. Przygotowania do odłączenia trwały już od 2009 roku, a rosyjska inwazja na Ukrainę przyspieszyła ten proces. 7 lutego wygasa obowiązująca umowa o BRELL, postanowiono jej nie przedłużać. Zgodnie z umową, Rosja i Białoruś zostały o tym poinformowane z półrocznym wyprzedzeniem. Luty wybrano również dlatego, że o tej porze roku w regionie produkuje się najwięcej energii elektrycznej, mniejsze jest ryzyko niekorzystnych warunków pogodowych i nie prowadzi się zaplanowanych prac remontowych. Kraje bałtyckie łączy z rosyjskim systemem 21 linii elektroenergetycznych, a znaczna część z nich jest już odłączona. 8 lutego kraje bałtyckie odłączą pozostałe, i przez około dobę system trzech krajów będzie pracował w izolacji – jest to potrzebne, aby przeprowadzić testowanie jego autonomiczności, w tym zdolności systemu energetycznego do stabilnej pracy w przypadku różnych incydentów, które będą symulowane w trakcie testowania. Wieczorem 9 lutego system bałtycki zostanie podłączony do europejskiego ENTSO-E poprzez napowietrzną linię Polska-Litwa. System energetyczny obwodu kaliningradzkiego po odłączeniu krajów bałtyckich od BRELL przejdzie w tryb izolowany. Władze obwodu zapewniają, że mocy do autonomicznej pracy powinno wystarczyć. Władze trzech krajów uspokajają mieszkańców: przygotowania do desynchronizacji trwały długo i starannie, najprawdopodobniej konsumenci nic nie odczują, a jeśli pojawią się zakłócenia, to nie na większą skalę niż z powodu złej pogody.
Okiem elektryka - jakie ryzyka niesie taka zmiana?
Planowana praca w trybie wyspowym w okresie przejściowym niesie ze sobą ryzyka. Elektrownia czy patrząc szerzej – system elektroenergetyczny musi precyzyjnie zarządzać wytwarzaniem energii oraz zapotrzebowaniem, utrzymać w ryzach częstotliwość sieci oraz stabilizować napięcie. Nagłe zmiany mogą prowadzić do zachwiania stabilności systemu elektroenergetycznego i black-outu – zaniku zasilania. Kraje bałtyckie odłączając się od rosyjskiej sieci BRELL przechodzą 24h okres przejściowy zanim połączą się z europejskim systemem energetycznym.
Główne wyzwania w okresie przejściowym:
- Utrzymanie częstotliwości i napięcia w ryzach
- Zarządzanie produkcją i zapotrzebowaniem na energię. Niezbalansowanie może prowadzić do wyłączeń i zrzutów obciążenia
- Cyberbezpieczeństwo – ewentualne skutki ciężej jest łagodzić bez back-upu w postaci zewnętrznej sieci
- Ponowne uruchomienie w przypadku black-outu. Restart systemu bez zewnętrznego wsparcia jest złożonym i kosztownym procesem.

Komunikaty litewskiego operatora Litgrid
Litewski operator Litgrid 09.02.2025 zakomunikował że w ciągu ostatnich 24 godzin były wykonywane testy częstotliwościowe, gdzie źródła wytwórcze (generatory) oraz systemy magazynowania energii były włączane i wyłączane by ocenić ich wpływ na częstotliwość sieci elektroenergetycznej. Planowane podłączenie z siecią europejską planowane jest na niedzielę 09.02.2025 o godzinie 14:00. Systemy elektroenergetyczne braki w mocy uzupełniają importem ze Skandynawii.

Bałtowie odłączają się od energetycznie od Rosji – Litwa, Łotwa i Estonia wybierają Europę




Jak dobrać wyłącznik różnicowoprądowy? Poradnik elektryka
